Hoe kom je van schuldgevoel af?
Schuldgevoel kost veel energie en belemmert je om plezier te hebben. Zelf heb ik er lange tijd last van gehad, vooral toen ik moeder werd. Totdat ik in de gaten kreeg dat ik veel te streng was voor mezelf. Vanaf dat moment maakte ik het mezelf stapsgewijs gemakkelijker. Nu vind ik voor mezelf kiezen zonder schuldgevoel de normaalste zaak van de wereld en geniet ik meer dan ooit! Hoe kom je van schuldgevoel af? Ontdek het met deze tips & inzichten.
Wat is schuldgevoel?
Dit is de definitie volgens Wikipedia:
Een schuldgevoel is een gemoedstoestand waarbij het geweten een mens plaagt met een onaangenaam gevoel over een bepaalde gedane of juist niet gedane actie. Het wordt vaak gevolgd door gevoelens van berouw of spijt. Schuldgevoel is een gemoedstoestand die men zichzelf oplegt.
Vooral dat laatste is interessant. Schuldgevoel is een gemoedstoestand die jij jezelf oplegt. Daarover verderop meer.
Hoe helpt schuldgevoel je?
De functie van schuldgevoel is eigenlijk heel mooi. Het zorgt ervoor dat je niet te ver afwijkt van waarden die voor jou belangrijk zijn. Bijvoorbeeld dat je zelf met mensen omgaat zoals je wilt dat zij met jou omgaan. Schuldgevoel helpt je sorry te zeggen wanneer je over iemands grenzen bent gegaan. Het fungeert als de stem van je geweten en helpt je volgens je eigen leefregels te leven. Die stem kan je motivatie zijn naar de sportschool te gaan of je ervan weerhouden die héle zak chips leeg te eten.
Wanneer dient het je niet?
Schuldgevoel helpt je níet als je jouw normen en waarden ‘hoog bovenaan de lat hebt liggen’. Jouw gedrag is dan eigenlijk prima, maar dat is niet hoe je het zelf ervaart. Dat zorgt voor het vervelende schuldgevoel.
Dat is precies waarom het zo moeilijk kan zijn zonder schuldgevoel iets helemaal voor jezelf te doen. Of waarom je je schuldig voelt op je werk over dat je niet zelf voor je kinderen zorgt. Ben je thuis, dan kun je je schuldig voelen over je werk omdat je die e-mail niet gelijk beantwoordt. Hoe reëel klinkt dat? Niet als je het mij vraagt. En toch hoor je het vaak om je heen. Of ervaar je het wellicht zelf.
Waar komt schuldgevoel vandaan?
Schuldgevoel ontstaat als je streng voor jezelf bent in hoe je jouw normen en waarden na zou moeten leven. Maar hoe kom je toch aan die hoge lat? Heel vaak komt een hoge lat voort uit een (te) groot verantwoordelijkheidsgevoel. Je vindt bijvoorbeeld dat je goed voor anderen moet zorgen. Als je dan iets doet wat niet bijdraagt aan deze normen, faal je. Falen willen we liever niet, zeker niet op belangrijke leefregels als deze.
Jouw waarheid
Iemand die streng voor zichzelf is in hoe normen en waarden nageleefd zouden moeten worden, kan last krijgen van schuldgevoel. Het zijn jouw gedachten die vinden dat je jouw waarden op een bepaalde manier na moet leven. Deze gedachten zijn voor jou waarheid. Ook wel jouw overtuiging. Jouw overtuigingen bepalen of je iets wel of juist niet moet doen.
De belangrijkste overtuigingen ontstaan als je jong bent. Als je jong bent, geloof je namelijk eerder wat anderen over je zeggen. Je weet dan nog niet hoe je dat kunt toetsen. Een overtuiging kan een grote invloed hebben op hoe je de dingen doet. Als je ergens van overtuigd bent, doe je alsof dat waar is. Of dat nu positief of negatief is.
Overtuigingen zijn aangeleerd. Je bent gaandeweg in jouw leven iets gaan geloven en voor waar gaan zien. Het goede nieuws is dat overtuigingen aangeleerd zijn en niet aangeboren. Je kunt ze dus veranderen!
Dit is hoe schuldgevoel ontstaat
Dit is wat er gebeurt als je schuldgevoel ervaart:
- Je hebt een gedachte die voor jou de waarheid is (overtuiging)
- Vanuit deze waarheid/overtuiging vind je dat je iets wel of juist niet moet doen
- Je hebt het tegenovergestelde gedaan
- Je vindt jezelf schuldig omdat je niet voldaan hebt aan wat voor jou belangrijk is
- Je veroordeelt jezelf daarom als schuldig. Dat oordeel roept een negatief gevoel bij je op
De gevolgen van schuldgevoel
Hoewel schuldgevoel iets heel alledaags is, zijn de gevolgen groot. Eigenlijk zegt de vorige alinea het al: je veroordeelt jezelf als schuldig. Je bent daarmee heel hard naar jezelf toe. Schuldgevoel is daarom de op een na meest energiekostende gemoedstoestand. Ga maar eens bij jezelf na. Schuldgevoel kan je tegenhouden voor jezelf te kiezen. Als je dan toch voor jezelf kiest, zou het zomaar kunnen dat je er minder plezier aan beleefd omdat het aan je knaagt.
Hoe terecht is jouw schuldgevoel?
De vraag die hier eigenlijk moet staan is: Hoe terecht zijn jouw eisen in hoe jouw normen en waarden na te leven? Jouw antwoord zou moeten zijn: Niet.
Want het is onmogelijk verantwoordelijk te zijn voor alles en iedereen. Begin maar eens bij jezelf. Van daaruit kun je bewust keuzes maken op welke manier je voor anderen wilt en kunt zorgen.
Hoe kom je van schuldgevoel af? 3 tips
Spreek het uit
Op het moment dat je uitspreekt waarover jij je schuldig voelt, ontstaat er ruimte en beweging. Het lucht al op als je in je eentje hardop uitspreekt waarover jij je schuldig voelt. Wat ook helpt is jouw schuldgevoel uitspreken naar iemand, bijvoorbeeld je partner of vriendin. Hij of zij kan je helpen op een andere manier naar de situatie te kijken.
Zeg sorry
Boos uitvallen naar je partner, je kinderen of een collega kunnen je een knagend schuldgevoel geven. Sorry zeggen helpt om je schuldgevoel te verminderen of zelfs te laten verdwijnen.
Je bent dan ook nog eens een inspirerend voorbeeld voor mensen om je heen want sorry zeggen kan best moeilijk zijn. Voor als je moeder bent, als jouw kind ziet en ervaart dat je moeder al op jonge leeftijd heeft laten zien dat sorry zeggen normaal is, geef je je kind prachtige overtuigingen mee:
Fouten maken mag en sorry zeggen is de gewoonste zaak van de wereld!
Zoek een inspiratiebron
Ik zie mijn man als inspiratiebron. Als hij met de kinderen thuis is, lijkt hij zich geen moment druk te maken over dat hij soms een uur bezig is met iets voor zichzelf. Hij laat de kinderen lekker alleen spelen. Misschien herken je jezelf in dat je vindt dat je zoveel mogelijk dingen met de kinderen moet doen. Als je dat niet doet, kun je je daarover schuldig voelen. Ik vind mijn man nog steeds een leuke vader. Waarom zou ik me dan schuldig voelen als ik hetzelfde doe?
Meer plezier zonder schuldgevoel?
Bestel hier jouw boek en laat je inspireren.
Veel plezier!
Susan Veldkamp
Bronnen:
- Boek Power vs. Force, The Hidden Determinants of Human Behavior van David R. Hawkins M.D. Ph.D.
- www.wikipedia.nl
- www.wikihow.com
- Oprah’s Super Soul Conversations, OWN
- www.effectiefsensitief.nl
- www.wellandgood.com